Pedagogisch Beleidsplan Gastouderbureau CoCo

1.Inleiding
1.2. Het pedagogisch beleidsplan
Uitgangspunten, Doelstelling en Visie
2.1. Uitgangspunten
2.2. Visie.
2.3. Pedagogische doelstelling
Kwaliteitseisen aan gastouder en omgeving
3.1. Eisen aan de gastouder
3.2. Pedagogische taak en verantwoordelijkheid van de gastouder
3.3. Eisen aan opvangomgeving van de gastouder
3.4. De dagelijkse praktijk
3.5. Spel en speelgoed
De rol van het Gastouderbureau 4.1. Taken van het gastouderbureau
4.2. Verzekeringen
4.3. Klachtenreglement
4.4. Privacy
4.5. Oudercommissie
Protocollen en formulier gastouderbureau CoCo

“De ontwikkeling van het kind staat centraal. Een goede start voor kinderen is belangrijk. Voor het kind en de maatschappij. Gastouderopvang speelt daarbij een belangrijke rol. Deze stimuleren de ontwikkeling van kinderen en geven ze een kansrijk start”.

Inleiding

Gastouderbureau CoCo verzorgt gastouderopvang in Noord-Friesland. Doordat het gastouderbureau relatief klein is hebben wij goed persoonlijk contact met zowel de gastouders als de ouders. Op deze manier kunnen wij goede ondersteuning geven; aan de gastouders voor het opvangen van de kinderen en de ouders bijvoorbeeld door het helpen bij het aanvragen van de kinderopvangtoeslag.

In dit beleidsplan kunt u lezen hoe wij werken en op welke manier wij streven naar hoge kwaliteit. Want uiteindelijk is dat de kern van ons werk: zorgen voor goede opvang van kinderen zodat ouders zich met een gerust hart kunnen bezig houden met studie of werk.

Gastouderopvang sluit goed aan bij de behoefte van werkende ouders. Immers, deze vorm van opvang is flexibel: ouders kunnen het aantal uren afnemen waar zij daadwerkelijk behoefte aan hebben. Opvang door gastouders is een vorm van opvang met een eigen karakter.

Gastouderopvang onderscheidt zich van opvang in Kindercentra onder andere door:
– de huiselijke sfeer waarin de opvang plaatsvindt.
– de flexibiliteit die geboden kan worden: in overleg met gastouders kunnen specifieke afspraken gemaakt worden over de opvangtijden, eten, drinken, slapen etc.
– één vast persoon die het kind verzorgt.

Voor velen zijn dit redenen om voor opvang door gastouders te kiezen.

1.2. Het pedagogisch beleidsplan

Het doel van dit pedagogisch beleidsplan is aan te geven hoe gastouderbureau CoCo
kwaliteit in de opvang door gastouders nastreeft. Het belang van het kind staat hierbij centraal. Bij de opvang van gastkinderen vervullen de gastouders een cruciale rol. Aan hen biedt het pedagogisch beleidsplan een kader voor hun werk, zonder dat daarmee de spontaniteit van het omgaan met kinderen in het gedrang komt. De spontane, alledaagse omgang met kinderen is immers erg waardevol. Het pedagogisch beleidsplan is geschreven voor alle vraag- en gastouders, de Inspectie Kinderopvang, de medewerkers van het gastouderbureau en andere betrokkenen.

Het pedagogisch beleidsplan bestaat uit vijf hoofdstukken.
Aan de orde komt onder andere de visie van het gastouderbureau op opvoeden en welke deskundigheid het gastouderbureau verwacht van gastouders. Daarnaast wordt besproken op welke manier de gastouder de veiligheid en geborgenheid van het kind kan bevorderen en wat voor rol de gastouder heeft bij het stimuleren van de ontwikkeling van een gastkind. De samenwerking tussen gast- en vraagouders is hiermee nauw mee verbonden. Het beleidsplan wordt afgesloten met een beschrijving van de wijze waarop het gastouderbureau de opvang van een gastkind begeleidt.

Voor het aanspreken van de gastouder, vraagouder en het kind wordt in dit pedagogisch beleidsplan de vrouwelijke vorm “zij” gebruikt. Uiteraard dient hiermee ook de mannelijke gastouder, vraagouder en kinderen te worden aangeduid. De voorkeur komt voort uit de praktijk: een ruime meerderheid van de gastouders is vrouw.

2. Uitgangspunten, Doelstelling en Visie

Het gastouderbureau zorgt voor kinderopvang door het begeleiden van gastouders en vraagouders. Hiervoor hanteert het gastouderbureau een aantal uitgangspunten en een visie op opvoeden. Ook de rol die het gastouderbureau speelt bij opvang door gastouders komt aan de orde.

2.1. Uitgangspunten

Het gastouderbureau bemiddelt tussen ouders die opvang zoeken voor hun kind en mensen die opvang willen bieden aan kinderen van anderen. Degenen die opvang zoeken worden “vraagouders” genoemd en degenen die de opvang bieden “gastouders”. Vraag- en gastouders vormen een veelkleurige groep van mensen; ieder heeft een eigen achtergrond, eigen ideeën over opvoeding en een eigen manier van omgaan met anderen. Het gastouderbureau wil recht doen aan deze diversiteit van mensen en beschouwt mensen, hoe verschillend ook, als principieel gelijkwaardig. Vraag- en gastouders dienen elkaar met respect te behandelen. Bij het bemiddelen voor vraag- en gastouders wordt steeds gestreefd naar de meest passende aansluiting tussen vraag en aanbod van vraag- en gastouders. Het belang van het kind staat hierbij centraal. Tevens wordt rekening gehouden met de achtergrond, cultuur en sociale omgeving van de vraagouder, kind en gastouder om zoveel mogelijk aansluiting te vinden. Gelijkgezindheid staat bij de bemiddeling centraal. Het blijft uiteindelijk de keuze van de vraagouder om het kind met een gerust hart te kunnen achterlaten bij een betreffende gastouder. Het zijn de vraagouders die bepalen of een gastouder passend is voor hun gezin en hun kind.

2.2. Visie

“De ontwikkeling van het kind staat centraal.Een goede start voor kinderen is belangrijk. Voor het kind en de maatschappij. Gastouderopvang speelt daarbij een belangrijke rol. Deze stimuleren de ontwikkeling van kinderen en geven ze een kansrijk start”.

2.3. Pedagogische doelstelling

In dit opgestelde pedagogische beleid wordt uitgegaan van de vier opvoedingsdoelen van professor Marianne Riksen-Walraven. Deze theorie is de basis waarop de Wet Kinderopvang is gebaseerd.

De vier pedagogische doelen:

1)   Een veilige basis bieden waar kinderen zich kunnen ontspannen en zichzelf kunnen zijn (emotionele veiligheid).
2)   De gelegenheid tot het ontwikkelen van ‘persoonlijke competentie’.
3)   De gelegenheid tot het ontwikkelen van ‘sociale competentie’.
4)   De gelegenheid om zich de waarden en normen, de ‘cultuur’, eigen te maken van de samenleving waarvan zij deel uit maken.

De gastouder biedt verantwoorde kinderopvang, waaronder wordt verstaan: het in een veilige en gezonde omgeving bieden van emotionele veiligheid aan kinderen, het bevorderen van de persoonlijke en sociale competentie van kinderen en de socialisatie van kinderen door overdracht van algemeen aanvaarde waarden en normen.

De nadere uitwerking hiervan is:

In het kader van het bieden van verantwoorde kinderopvang, draagt de gastouder er in ieder geval zorg voor dat, rekening houdend met de ontwikkelingsfase waarin kinderen zich bevinden:

Emotionele veiligheid; Op een sensitieve en responsieve manier met kinderen wordt omgegaan, respect voor de autonomie van kinderen wordt getoond en grenzen worden gesteld aan en structuur wordt geboden voor het gedrag van kinderen, zodat kinderen zich emotioneel veilig en geborgen kunnen voelen;
Persoonlijke competentie; Kinderen spelenderwijs worden uitgedaagd in de ontwikkeling van hun motorische vaardigheden, cognitieve vaardigheden, taalvaardigheden en creatieve vaardigheden, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger te functioneren in een veranderende omgeving;
Sociale competentie; Kinderen worden begeleid in hun interacties, waarbij hen spelenderwijs sociale kennis en vaardigheden worden bijgebracht, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger relaties met anderen op te bouwen en te onderhouden;
Waarden en Normen; Kinderen worden gestimuleerd om op een open manier kennis te maken met de algemeen aanvaarde waarden en normen in de samenleving met het oog op een respectvolle omgang met anderen en een actieve participatie in de maatschappij.

Besluit kwaliteit kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, artikel 2 en artikel 11

Deze opvoedingsdoelen gelden voor alle kinderen in de leeftijd van 0 jaar tot en met het einde van de basisschoolleeftijd. Voorwaarde hierbij is dat de pedagogische doelen van gesteld in de Wet kinderopvang realiseerbaar blijven. Dit alles is ter beoordeling van de medewerker van gastouderbureau CoCo. Uiteindelijk blijft de gastouder, na certificatie (opleiding) en goedkeuring van de GGD verantwoordelijk voor het naleven van de beschreven uitgangspunten.

Het pedagogisch beleidsplan is evenals alle verplichte protocollen in te zien op de officiële website van gastouderbureau CoCo: www.gastouderbureaucoco.nl

Het bieden van Emotionele veiligheid

Het is voor een kind erg belangrijk om zich veilig en thuis te voelen op de opvang. Dit is belangrijk voor de “emotionele veiligheid”. Wanneer een kind zich ontspannen voelt, kunnen ze ook zichzelf zijn. Het is daarom van belang dat het kind de kans krijgt om te wennen aan de opvang en de dus nieuwe situatie. Wellicht is het kind nog nooit naar een gastouder geweest en is daar dus niet aan gewent. Dan is het voor het kind prettig dat er een wenperiode wordt afgesproken. Ook voor de ouders is het vaak even wennen dat de opvang door iemand anders wordt gedaan, dan door zichzelf. In overleg wordt er met de gastouder en vraagouder een wenperiode afgesproken. Wanneer de wenperiode voorbij is, wordt de wenperiode geëvalueerd tijdens een evaluatiegesprek. Het is soms ook fijn voor het kind wanneer het een vertrouwd knuffeltje of speeltje kan meenemen naar de gastouder. De gastouders vinden het natuurlijk ook prettig wanneer het kind zich thuis voelt. De gastouder geeft dan ook aan dat de ouders altijd mogen bellen wanneer ze willen weten hoe het met hun kind gaat of ze mogen even langskomen om te kijken hoe het gaat. CoCo adviseert aan de gastouders en vraagouders een overdrachtsboekje bij te houden, zodat de gast- en vraagouder inzicht krijgen in de gemoedstand van het kind. De gastouder zorgt ervoor dat het kind zich emotioneel veilig voelt, en zich verder kan ontwikkelen op dit vlak. Het kind voelt zich prettig, en heeft het naar zijn zin, dit draagt bij aan het welbevinden van het kind.
De gastouder kan dit op de volgende manieren doen:

Door in ieder geval de basisbehoeften over te nemen, zoals eten, drinken, knuffelen en troosten, kan zij al een sfeer van veiligheid en vertrouwen neerzetten. Tijdens de wenperiode is het belangrijk dat er veel aandacht wordt besteed aan deze basisbehoeften, zodat het kind goed gehecht raakt aan de gastouder.

De gastouder zorgt voor een sfeer van veiligheid en vertrouwen. Wanneer een kind bij een gastouder geplaatst wordt, zal zij zoveel mogelijk de “basisbehoeften” (drinken, knuffelen, troosten) op zich nemen.

Wanneer het kind wordt gebracht, wordt het kind uitgebreid ontvangen samen met de ouder. Op deze manier voelt het kind zich welkom en zal het zich beter hechten aan de gastouder.

De gastouder knuffelt het kind, vooral de baby’s veel. Het is namelijk belangrijk dat het kind ook lichamelijke aandacht krijgt. Natuurlijk wordt er wel in de gaten gehouden of het kind wel behoeftes heeft aan lichamelijk contact.

Het kind krijgt de ruimte om zichzelf te zijn en ook om emoties te laten zien. Hierop reageert de gastouder positief. Natuurlijk mag niet alles bij de gastouder, maar de gastouder reageert op de emoties van het kind, zodat het kind weet dat het serieus genomen wordt en wordt geaccepteerd. Het kind leert op deze manier emoties het uiten die voor een ander acceptabel is.

De gastouder probeert altijd zoveel mogelijk het schema van het kind van thuis over te nemen. Maar, omdat er vaak meerdere kinderen zijn, met een ander schema thuis, moet de gastouder een middenweg vinden. Ook als opvang bij de gastouder thuis vindt, dan heeft de gastouder vaak ook nog haar eigen ideeën over de daginvulling en regels. Hier wordt tijdens het koppelingsgesprek aandacht aan geschonken. Voor het kind wordt de daginvulling en regels duidelijk uitgelegd, zodat hij weet waar hij aan toe is. De gastouder houdt rekening met de eigenheid van het kind.

De ruimte waarin de opvang plaatsvindt moet kindvriendelijk zijn, hier zorgt de gastouder voor. Er moet ook voldoende spelmateriaal aanwezig zijn, afgestemd op de leeftijd van de kinderen. De gastouder probeert een hoekje speciaal voor de kinderen in te richten, zodat het kind zich thuis voelt. De gastouder zorg ook voor de fysieke veiligheid (een veilige omgeving), en vanzelfsprekend veilig speelgoed. CoCo controleert dit jaarlijks door een risico inventarisatie uit te voeren, met een terugkoppeling naar de gastouder toe.

Om de kinderen een gevoel van veiligheid en vertrouwen te geven, biedt de gastouder duidelijkheid en structuur.

Voorbeeld: Baby Jelmer (5 maanden) komt bij gastouder Joke en huilt veel. Zij probeert allerlei draaghoudingen uit, loopt en wandelt veel met de baby. Er wordt geprobeerd een ritme aan te brengen als houvast (afgesteld op het ritme thuis). In overleg met de ouders wordt bekeken wat de mogelijke oorzaken zijn. Het meebrengen van een shirt van moeder (bekend luchtje) kan helpen, evenals het in bad doen, waardoor Jelmer zich gaat ontspannen. Allerlei mogelijkheden worden opgepakt om er voor te zorgen dat Jelmer zich prettig gaat voelen. Na twee weken gaat het gelukkig al veel beter en geniet Jelmer zichtbaar bij Joke.

Het bevorderen van de Persoonlijke competentie

Het ontwikkelen van persoonlijke competentie gebeurt in principe vanuit het kind zelf, door spel en onderzoek, het ontdekken van de wereld om hem heen. Het is daarom belangrijk dat kinderen de mogelijkheid krijgen persoonlijkheidskenmerken als zelfstandigheid, zelfredzaamheid, zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit te ontwikkelen. Dit stelt hen namelijk in staat allerlei typen problemen op de juiste wijze aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. De gastouder moet weten op welke manieren zij een kind hierin kan stimuleren. Veelal gebeurt dit spontaan en intuïtief. Maar aan sommige zaken moet meer en/of speciale aandacht worden besteed. Gastouderbureau CoCo verwacht van gastouders dat zij kennis en ervaring hebben met de verschillende ontwikkelingsfasen van een kind.
De gastouder kan het kind o.a. op de volgende manieren stimuleren door:

Het bieden van ruimte voor spel en onderzoek. Dit is vooral voor jonge kinderen belangrijk; zij moeten de gelegenheid, ruimte en uitdaging krijgen voor motorisch spel omdat bewegen voor hen een belangrijke bron is voor competentie-ervaringen. Het kind moet gelegenheid hebben om kunnen klauteren, kruipen en springen. Het speelgoed van de gastouder is op de ontwikkeling en ontplooiing van de lichamelijke mogelijkheden van het kind afgestemd.

De kinderen zelf laten kiezen welke activiteiten ze willen doen, omdat dit de zelfstandigheid stimuleert. De gastouder houdt hierbij wel in de gaten of de zelfgekozen activiteit past binnen de eigen mogelijkheden van het kind. Belangrijk is dat het kind ook alleen leert spelen, of iets samen met de andere kinderen doet. Ook kan de gastouder kan samen met het kind spelletjes of andere activiteiten doen.

Zelfredzaamheid stimuleren. Goed te bekijken wat het kind al zelf kan en waar eventueel nog hulp voor nodig is. Dit vergroot en stimuleert de zelfredzaamheid van het kind. Het ene kind is meer gemakzuchtig dan het andere kind en het is aan de gastouder in te schatten hoeverre zij het kind stimuleert het toch zelf te doen. Een kind moet ook leren dat het soms ook moeite kost, iets voor elkaar te krijgen. Dit vergroot het doorzettingsvermogen, en zorgt ervoor, dat het kind bijzonder trots is wanneer het (grotendeels) toch gelukt is.

Voorbeeld: Bij het aankleden stimuleert de gastouder het jonge kind door het zelf bijvoorbeeld jas of schoentjes aan te laten trekken. De gastouder zegt bijvoorbeeld: ”Pak je jas maar”. De peuter probeert de jas aan te trekken. Lukt dit niet meteen dan helpt de gastouder de peuter door te zeggen: “Steek je arm hier maar in je jas”. De peuter is zichtbaar trots dat ze nu zelf de jas heeft aangedaan.

Het stimuleren van de verstandelijke ontwikkeling van het kind door middel van spel, bijvoorbeeld door te puzzelen, spelen met blokken en het benoemen van vormen en kleuren. Bij het wandelen zal de gastouder uitleg geven over wat het kind ziet en meemaakt. De taalontwikkeling wordt bevorderd door met het kind veel te praten, te lezen en te zingen.

Het spelmateriaal moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind. Speelgoed dat te ingewikkeld is zorgt voor frustratie, terwijl speelgoed dat niet uitdagend genoeg is, niet interessant is en het kind niet zal stimuleren in zijn ontwikkeling. Ook opdrachten en taakjes die bij het niveau van het kind passen, zullen het kind stimuleren in zijn ontwikkeling. Vaak komen in omgang en spel meerdere aspecten van ontwikkeling aan bod.

Voorbeeld: Emma (2 jaar) pakt een houten puzzeltje uit de kast en loopt hiermee naar de gastouder. Deze neemt haar op schoot. Emma haalt de puzzelstukjes uit de puzzel en de gastouder pakt de stukjes aan en benoemt ze. Samen hebben ze hier plezier in. De gastouder zegt: “Kijk het hondje moet hierin”. Emma haalt het stukje er weer uit en laat het de gastouder herhalen. Dan pakt de gastouder het eendje en zegt: “Probeer jij het zelf maar eens, waar moet het eendje in?”

Door het zelfvertrouwen van het kind te stimuleren door een positieve reactie te geven als een kind ergens goed zijn best voor doet.

Het aanbieden van verschillende materialen en wisselende activiteiten door de gastouder stimuleert de creativiteit van de kinderen. Tevens laat ze de kinderen zelf bedenken wat ze willen doen. Maar creativiteit is niet alleen het bedenken van een activiteit of knutselwerk, ook het oplossen van een “probleemsituatie” bijvoorbeeld verveling.

Voorbeeld: Lisa (8 jaar) komt na schooltijd bij gastouder Sytske en heeft eigenlijk nergens zin in. Dan zegt Sytske dat ze van plan was om naar de kinderboerderij te en ze vraagt of Lisa dat leuk zou vinden. Lisa wordt enthousiast en fleurt helemaal op. Als haar moeder haar ophaalt verteld Lisa van haar leuke middag. Gastouder Sytske zou natuurlijk ook samen met Lisa kunnen gaan koekjes bakken, etc.

Het bevorderen van de Sociale competentie

Voor kinderen is het omgaan met andere kinderen een belangrijke manier om sociale competenties te ontwikkelen. Sociale competenties zijn o.a. het zich kunnen verplaatsen in andere, kunnen communiceren, samenwerken en anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen, en het ontwikkelen van sociale verantwoordelijkheid. Op een dergelijke manier geef je kinderen de kans om zich te ontwikkelen tot personen die goed functioneren in de samenleving.

De gastouder kan dit op verschillende manier stimuleren:

Samen spelen en samen delen: Kinderen spelen de hele dag door. Samen delen is iets dat af en toe wel moeilijk kan zijn voor de kinderen. De gastouder stimuleert de kinderen om samen te spelen en delen. Dit gebeurt de hele dag, de kinderen zijn de hele dag aanwezig. De gastouder zet zich hier actief voor in, door te benoemen wat goed en minder goed gaat, zo leert het kind met de andere kinderen om te gaan.

Voor het kind is het belangrijk dat het altijd zijn eigen verhaal kan vertellen. De gastouder let hierop.

Naast het samen spelen, is samen opruimen ook belangrijk. Dit leert de kinderen dat spullen belangrijk zijn, ook spullen van anderen.

Kinderen moeten plezierig met elkaar om kunnen gaan, door af en toe een aai over de bol te geven en samen met de kinderen plezier te hebben kunnen de kinderen leren om met elkaar op een positieve manier om te gaan.

Ook ruzie maken is sociaal gedrag. De gastouder probeert niet altijd meteen in te grijpen, maar de kinderen het zelf laten oplossen. Natuurlijk grijpt de gastouder wel in, als het uit de hand loopt. De gastouder is een luisterend oor voor de beide partijen, de partijen moeten beiden hun verhaal kwijt kunnen. De gastouder zorgt ervoor de partijen het weer goed maken en weer verder samen kunnen (spelen). Regels: De gastouder stelt de regels op. Dit in overleg met de wat oudere gastkinderen. De regels zijn duidelijk voor iedereen. De gastouder probeert zich zoveel mogelijk de regels van thuis over te nemen. Mocht het kind zich niet aan de regels houden, en er echt een potje van maken, dan kan het kind even apart worden gezet, en worden uitgesloten van het sociale gebeuren.

Voorbeeld: Sam (2 jaar) en Eva (3 jaar) spelen samen bij gastouder Sandra. Ze spelen winkeltje, waarbij Eva de caissière is en Sam de klant. Sam komt aan met zijn boodschappen mandje met lekkere spulletjes erin. Eva wil graag het mandje aannemen om de boodschappen te ‘scannen’. Maar Sam begrijpt niet dat hij het mandje moet afgeven. Hij wil het mandje zelf vasthouden en zelf de producten scannen. Eva begrijpt nog niet dat Sam heel graag alles zelf wilt doen en het niet doet om haar te plagen en wil het hele spelletje al niet meer spelen. Wanneer Eva heel hard begint te huilen en er samen met Sam er niet uit komt, grijpt de gastouder Sandra in.

Ze legt uit dat Sam eigenlijk heel graag alles zelf wilt doen. Eva begrijpt dit wel. De gastouder stelt voor dat eerst Sam achter de kassa mag zitten, zodat hij kan zien hoe het hoort. Later is Sam weer de klant, en gaat het al een heel stuk beter.

Het bevorderen van de morele competentie, de overdracht van Waarden en normen

Bij een gastgezin hoeven niet dezelfde normen en waarden te gelden als bij het vraaggezin. Ieder mens heeft namelijk zijn eigen normen en waarden. Belangrijk is om de verschillen bespreekbaar te maken en afspraken te maken hoe daar in het gastgezin mee om wordt gegaan. Uitgangspunt is respect te hebben voor elkaar. Het gastoudergezin is een aanvulling op het eigen gezin. Voor kinderen is het belangrijk om waarden en normen bij te leren; dit zal het kind helpen om op een passende manier met andere kinderen en volwassen om te gaan. Door de reacties van de mensen om zich heen (gastouder, eigen ouders en andere kinderen), ervaren de kinderen de grenzen van goed en slecht, van anders en van mogen en moeten. De gastouder corrigeert het gedrag van de kinderen. De gastouder heeft dus een belangrijke voorbeeldfunctie hierin. Voor CoCo bestaat de taak om tijdens het intakegesprek inzicht te krijgen in wat voor waarden en normen de gastouder hanteert, en om te kijken of dit overeenkomt met waarden en normen van de vraagouder. Tijdens het koppelingsgesprek zal dit worden besproken. De volgende dingen komen o.a. aan bod: godsdienst, taalgebruik, straffen en belonen, rituelen etc.
De gastouder biedt op de volgende manier de kans aan de kinderen om waarden en normen zich eigen te maken:

Communicatie: Er bestaat verbale- en non-verbale communicatie. Door goed naar het kind te kijken en te luisteren laat de gastouder zien dat zij het belangrijk vindt wat het kind te vertellen heeft.

Maaltijdbeleving: Tijdens de maaltijd mogen de kinderen zelf (of gepaste wijze) vragen om nog een broodje/cracker e.d. Ook het beleg mogen ze zelf kiezen. Op deze manier blijkt dat de gastouder de keuze van het kind serieus neemt. Het gezamenlijk eten is een dagelijkse gebeurtenis waarbij een aantal regels gelden, die ervoor zorgen dat kinderen rekening met elkaar houden.

Voorbeeld: Eke (2 jaar) heeft haar glaasje melk helemaal zelf leeggedronken. De gastouder geeft haar een aai over haar bol. Eke weet dat ze het heel goed heeft gedaan.

Lichamelijk contact: Voor alle kinderen is belangrijk dat ze zich bewust zijn van het eigen lijf. Voor de wat grotere kinderen zijnde contact momenten wat minder af en toe een knuffel, maar voor de baby’s zijn de contact momenten wat vaker. Wanneer de gastouder een baby verschoont bijvoorbeeld, kletst zij met het kind, en knuffelt zij het kind.

Flexibiliteit: De gastouder heeft duidelijke (huis)regels opgesteld. Het is voor de gastouder dat ze deze regels als leidraad aanhoudt, maar ook uitzonderingen moeten gemaakt kunnen worden. De gastouder heeft geleerd dat je de situatie per keer moet bekijken en afwegingen moet maken ten gunste van het kind.

Respect voor je omgeving: Aan de kinderen wordt niet alleen geleerd dat je respect voor elkaar moet hebben, maar ook voor je omgeving en de natuur. Wanneer de gastouder gaat wandelen met de kinderen, loop je niet dwars door bloemperkjes heen, beestjes maak je niet dood en speelgoed maak je niet stuk.

3. Kwaliteitseisen aan gastouder en omgeving

3.1. Eisen aan de gastouder

Aan het gastouderschap en de beoordeling van de gastouder, worden door de Rijksoverheid eisen gesteld. Deze hebben betrekking op een aantal zaken, die we in het kort zullen vermelden. Indien er sprake is van een eventuele partner die regelmatig aanwezig is tijdens de opvanguren, dan wordt ook hij/zij betrokken bij deze procedure. Gastouderbureau CoCo hanteert naast deze verplichte onderdelen, nog een aantal andere onderwerpen waaraan de gastouder zich conform dit pedagogisch beleidsplan dient te conformeren.

A. Op het gebied van kwalificaties:

– Je bent in het bezit van een diploma MBO-2 Helpende (Zorg en) Welzijn, of een ander diploma waarmee je aan de eisen voldoet, of een ervaringscertificaat (EVC).
– Je hebt een verklaring omtrent het gedrag (VOG), ook voor huisgenoten van 18 jaar of ouder indien de kinderen bij jou thuis worden opgevangen.

B. Op het gebied van leeftijdsondergrens en taalgebruik:

– Je bent minimaal 18 jaar of ouder en woont niet op hetzelfde adres als de ouder.
– Je moet de Nederlandse taal goed beheersen (in woord en geschrift), en tijdens het werk spreek je Nederlands of een Nederlandse streektaal.
– Je mag een andere taal spreken als je de kinderen opvangt die tijdelijk in Nederland wonen (bijvoorbeeld een in het buitenland gedetacheerde werknemer).
– Je eigen kinderen staan niet onder toezicht.

C. Op het gebied van opvoedkunde:

– Je bent in staat om met verschillende kinderen, ouders en opvoedstijlen te kunnen omgaan, en hebt hier ook ervaring mee.
– Je wordt geacht in staat te zijn om de ontwikkeling van de kinderen met positieve aandacht, geduld, en verantwoordelijkheidsgevoel te stimuleren.
– Je moet een veilig en hygiënische verzorging aan de kinderen kunnen bieden. Je moet goed kunnen organiseren, en zakelijk kunnen omgaan met afspraken en financiële zaken.
– Het wordt van een gastouder verwacht dat hij goed kan communiceren met de ouders en het gastouderbureau, en daarbij zijn eigen behoeften en grenzen duidelijk kan maken.
– Je moet in staat zijn om kinderen te ondersteunen bij hun (pogingen tot)activiteiten en ervaringen, en daarbij aan te sluiten op de belevingswereld van het kind.
– Je moet in staat zijn ouder(s)/verzorger(s) en het kind te zien als vertrekpunt van handelen, en in openheid tegemoet treden.

D. Op het gebied van veiligheid en leeftijdscategorieën kinderopvang:

– Als gastouder mag je de zorg voor de kinderen niet overlaten aan anderen, en je mag de kinderen niet alleen laten.
– Een gastouder dient gedurende de opvang telefonisch bereikbaar te zijn.
– Bij autogebruik, dat vooraf overlegd is met de ouder(s), dient een gastouder in het bezit te zijn van AVP verzekering/inzittenden verzekering. Er dient gebruik gemaakt te worden van een passend autostoeltje dat goedgekeurd is volgens de EU-normen.

– Er mogen maximaal zes kinderen van 0 tot 13 jaar opgevangen worden. Daarbij worden eigen kinderen tot 10 jaar meegeteld.
– Je mag niet meer dan vijf kinderen tegelijkertijd opvangen, als deze allen jonger zijn dan 4 jaar. Dit is inclusief de eigen kinderen tot 4 jaar.
– Er mogen maximaal vier kinderen van 0 tot 2 jaar tegelijkertijd aanwezig zijn, waarvan maximaal twee kinderen van 0 jaar. Dit is ook weer inclusief de eigen kinderen in deze leeftijdscategorie.
– Indien er bij het totaal maximale aantal kinderen (6), kinderen bij zijn die meer aandacht dan gebruikelijk behoeven, dan kan er in overleg met het bureau een maximum van 4 kinderen in totaal gehanteerd worden.

3.2. Pedagogische taak en verantwoordelijkheid van de gastouder

De pedagogische verantwoordelijkheid van de gastouder, wat is dat? Welke taken horen thuis bij de gastouder op opvoedkundig gebied, en welke taken horen daar eigenlijk niet thuis? Dit is een lastig onderdeel in de kinderopvang, daarom is het van groot belang dat we hier helder en duidelijk aangeven welke verantwoordelijkheid waar thuis hoort. De verantwoordelijkheid qua opvoeding van de kinderen in het algemeen hoort in ieder geval thuis bij de ouders. Zij zijn immers ook de opvoeders. Je ontkomt er echter niet aan, dat een deel van deze verantwoordelijkheid wellicht verschuift naar de gastouder indien de kinderen daar een bepaald deel van de week doorbrengen. Daardoor kunnen we zeggen dat ook de gastouder hierin een verantwoordelijkheid heeft.

Door een reguliere opvang van het kind, verblijft hij vaak meerdere dagdelen per week bij de gastouder. Bij de bemiddeling maken ouder(s) en gastouder duidelijk afspraken over de invulling van de (opvoedkundige) taken. Het is voor het welzijn van het kind belangrijk dat veel van deze afspraken overeen komen met het opvoedpatroon in zijn eigen thuisomgeving. Deze opvoedkundige taken die de gastouder bijvoorbeeld heeft, zijn de bevordering van de persoonlijke en sociale competenties, of vaardigheden. Maar ook de bevordering van de motorieke ontwikkeling, de verstandelijke ontwikkeling en de emotionele ontwikkeling behoren tot die taken. Daarnaast spreken we ook nog van de signaalfunctie die je als gastouder bekleedt. We kunnen dus concluderen dat er absoluut opvoedkundige taken zijn weggelegd voor de gastouder, maar de ouders blijven te allen tijde (eind)verantwoordelijk als het gaat om de opvoeding.

3.3. Eisen aan opvangomgeving van de gastouder

Bij de selectie van de gastouder komt ook zeker de opvangomgeving ter sprake. Er wordt gekeken of deze omgeving kindvriendelijk is, en veilig is ingericht. De GGD, die dit overigens streng controleert, hanteert hiervoor heel strikte normen. Jaarlijks inspecteren zij het gastouderbureau, opdat het zijn beleid volgt, en zal hiervan een inspectierapport opmaken. Zowel gastouderbureau als oudercommissie dienen in het bezit te zijn van deze rapporten. De rapporten zijn tevens in te zien door ouders.

Daarnaast worden de gastouders jaarlijks bezocht door het gastouderbureau ten behoeve van een risico-inventarisatie, waarin de risico’s en voorzorgsmaatregelen beschreven staan van alle binnen- en buitenruimten waar de gastkinderen gebruik van maken. Naar aanleiding van deze risico-inventarisatie met betrekking tot de veiligheid en gezondheid van de kinderen, zal het bureau een plan van aanpak opstellen en het uiteindelijke advies uitbrengen. Zowel het gastouderbureau als de gastouder dienen in het bezit te zijn van (een kopie) van dit verslag.

Bij een kindvriendelijk huis, hoeft ook niet direct ieder kwetsbaar vaasje weggezet te worden. Er wordt uitgegaan van een veilige, maar leefbare woonomgeving. Kinderen moeten immers ook leren dat ze niet overal aan mogen komen, maar ze moeten ook de gelegenheid krijgen om spelenderwijs te onderzoeken. Wat zijn dan wel de eisen bij een inspectie? Voor 0 tot 4 jarigen dient er een afzonderlijke slaapruimte aanwezig te zijn, welke is afgestemd op kinderen. Voor alle leeftijdsgroepen dienen er voldoende binnen- en buiten speelruimten te zijn. Voor de binnenruimte hanteren we een richtlijn van 3,5 m₂ bruto speelruimte per kind. Alle binnenruimten dienen altijd rookvrij te zijn, en er moeten binnen de opvanglocatie voldoende werkende rookmelders aanwezig zijn. Minimaal één per verdieping. De gastouder beschikt over voldoende buitenspeelmogelijkheden, afgestemd op het aantal en de leeftijd van de op te vangen kinderen.

3.4. De dagelijkse praktijk

A. Algemeen:

Kinderen willen zelf graag meedoen met kleine huishoudelijke handelingen. Afhankelijk van de leeftijd kun je ze kleine taken geven zoals een doekje in de prullenbak gooien, de tafel dekken, enzovoorts. Maak hierbij geen onderscheid tussen de jongens en de meisjes. Bij de gastouder zal het kind dagelijks mee naar buiten gaan, mits het weer het toelaat. Tijdens deze uitstapjes kun je kinderen veel bijbrengen over de seizoenen en alles wat het buiten ziet. Hierdoor leert het kind respect hebben voor de natuur.

Bij creatieve activiteiten (knutselen en dergelijke), kun je kinderen stimuleren door zelf enthousiast aan de gang te gaan. Kinderen worden hierdoor niet ‘gedwongen’, maar willen wel zelf ontdekken. Bij oudere kinderen draait het vaker om het resultaat, al wordt prestatiedrang en onderlinge competitie door de gastouder zeker niet bevorderd.

Baby’s en jonge kinderen genieten vaak op jonge leeftijd enorm van het zingen van liedjes, soms met de bijbehorende bewegingen. Hierdoor stimuleer je als gastouder het ritmegevoel van het kind. Het kind leert zich te uiten.

De gastouder gaat bewust om met televisie kijken. Bij de kennismaking met de ouder(s) is het belangrijk dat de gastouder laat weten waarnaar en wanneer er tijdens de opvanguren wordt gekeken. Kinderen kijken in principe altijd samen met de gastouder televisie, en alleen naar programma’s die voor kinderen geschikt zijn. De gastouder kan hierdoor ook reageren op de indrukken die de kinderen opdoen, en de vragen die zij hebben.

De gastouder houdt bij feestvieringen rekening met de belevingswereld van het kind. Te veel of niet begrijpende activiteiten veroorzaken onnodig onrust.

Gedurende de wenperiode is het niet verstandig om het kind mee te nemen naar een andere locatie. In ieder geval neemt de gastouder het kind alleen mee buiten de woonplaats, na overleg met de ouder(s).

B. De dagindeling:

Hoe gastouders hun dag inrichten, verschilt natuurlijk per gastouder afhankelijk van het aantal kinderen en hun leeftijd. Zorg als gastouder voor voldoende speeltijd en rustmomenten. Bespreek met het kind/de kinderen wat je die dag gaat doen, bereid ze voor en creëer zo structuur. Als kinderen bijvoorbeeld ’s middags uit school komen, dan wordt er vaak met elkaar iets gedronken, en kunnen de kinderen hun verhaal kwijt.

C. Voeding en slaapgedrag:

Ook de gezamenlijke maaltijd biedt een rustpunt. Een goede sfeer bevordert de eetlust. Gedurende de dag wordt het gastkind een gezonde en afwisselende voeding gegeven. Tussendoortje wordt door de gastouder op voorhand met de ouder(s) overlegd. Het bevordert het sociale gedrag van het kind als de gastouder bij voorkeur de kinderen allemaal hetzelfde te eten geeft.
Het voorkomt ‘jaloers zijn’ en stimuleert kinderen om te eten. Uiteraard houdt de gastouder in overleg met de ouder zo veel mogelijk rekening met de eetwensen ten aanzien van het kind als het gaat om allergieën, of religieuze of principiële overtuiging. In het eerste jaar houdt de gastouder zich zoveel mogelijk aan de slaap- eettijden waaraan de baby gewend is. Naarmate een kind ouder wordt, voegt het zich in het dagritme van het gastgezin. Gastkinderen mogen niet alleen thuis gelaten worden als zij slapen.

D. Hygiëne:

Een hygiënische opvangomgeving en een goede lichamelijke verzorging, zorgen ervoor dat onnodige ziektes zoveel mogelijk worden uitgesloten. Ouders en gastouders maken hier ook afspraken over. Het gastouderbureau beschikt over het protocol hygiëne dat vrij inzichtelijk is en op de website www.gastouderbureaucoco.nl. staat. Het bureau verwacht van haar gastouders dat zij hiervan op de hoogte zijn en ook volgens dit protocol werken.

3.5. Spel en speelgoed

Het is belangrijk dat er voor de leeftijd van de gastkinderen geschikt speelmateriaal voorhanden is. Een creatieve gastouder weet voor het kind interessant materiaal aan te bieden, zoals pollepels, pannen, oude tijdschriften, kartonnen dozen of lappen. Goed speelgoed is multifunctioneel en uitnodigend voor de fantasie.

Voor een gastouder kan de speel-o-theek uitkomst bieden om samen met de kinderen nieuw speelgoed uit te proberen. In overleg met de ouders kan de gastouder de wenselijkheid van computerspelletjes bespreken. Het samen lezen van boekjes biedt kinderen op allerlei manieren iets waardevols: de mogelijkheid om op schoot te zitten (geborgenheid), het stimuleert de taalontwikkeling, en het verrijkt de fantasiewereld. Ook de bibliotheek heeft regelmatig voorleesdagen, die leuk zijn voor kinderen.

4. De rol van gastouderbureau CoCo

Het gastouderbureau heeft in eerste instantie een bemiddelende en ondersteunende rol, maar daarnaast heeft het ook een adviserende rol. De medewerkers van het gastouderbureau werft de gastouders. Zij onderhouden het contact met de gastouders, en verzorgt de bemiddeling indien een ouder zich aanmeldt. De medewerkers bekijken welke gastouder hierbij het beste past, waarbij het kind uiteraard een belangrijke rol speelt. Het is een vereiste dat de opvang van kinderen op een verantwoorde wijze gebeurt. Het gastouderbureau draagt zorg voor het verstrekken en uitwisselen van de gegevens tussen alle partijen. Ook na de koppeling blijft de medewerker actief met het ondersteunen van de gastouder en de ouder(s). Daarnaast heeft de medewerker van het bureau zelf veel ervaring met betrekking tot opvoeding en is te allen tijde bereid de ouder en gastouder te adviseren en begeleiden bij de opvoeding van de kinderen.

4.1. Taken van het gastouderbureau

– Zorgvuldige werving en selectie van gastouders;
– Vervullen van de kassiersfunctie;
– (Vraag)Ouders in contact brengen met de gastouder die voldoet aan de verwachtingen; – Het proberen te realiseren van vervangende gastouder bij ziekte of vakantie(s) van de gastouder;
– Het bewaken van de kwaliteit door onder andere ondersteuning van de gastouder en het bevorderen van de deskundigheid;
– Advies uitbrengen over afspraken, huisregels, breng- en haaltijden, en de betalingsregelingen;
– Het ondersteunen van contacten met alle betrokken partijen;
– Fungeren als vraagbaak voor zowel ouders als gastouders;
– Bemiddelen bij conflicten;
– Verzorgen van aanvullende verzekering.

4.2. Verzekeringen

Het gastouderbureau draagt zorg voor de verzekeringen. Iedere ouder en gastouder dienen WA verzekerd te zijn. Daarnaast sluit het bureau een WA verzekering voor bedrijven af voor omstandigheden die eventueel niet gedekt worden door de eigen verzekering. Gastouders kunnen hierover desgewenst aanvullende informatie over opvragen.

4.3. Klachtenreglement

De medewerker van het bureau informeert over de klachtenregeling. Deze regeling geldt voor aspecten van het bureau en de dienstverlening. Ouders kunnen met klachten bij de medewerkers terecht. De klacht wordt naar behoren behandeld. Verder is het bureau aangesloten bij de Geschillencommissie Kinderopvang en Peuterspeelzalen. De Geschillencommissie kan een officiële uitspraak doen over de afhandeling van de betreffende klacht. De klager heeft zelf de keuzemogelijkheid om de klacht intern bij gastouderbureau CoCo of via de Geschillencommissie te laten behandelen.

4.4. Privacy

Binnen gastouderbureau CoCo hanteren we de regels conform de privacywetgeving. Kinderen vertellen echter in hun onschuld een gastouder, met wie zij een band hebben opgebouwd, soms zaken over hun thuissituatie. Zaken die mogelijk gevoelig van aard zijn. Hierbij kun je denken aan ziektes, financiële situatie, vakanties, ruzies, gewoonten, en dergelijke. Als gastouder weet je hier op een juiste wijze mee om te gaan, en kun je goed inschatten welke informatie je als vertrouwelijk kunt bestempelen. Hiermee bedoelen we dat mogelijk gevoelige informatie tussen vier muren blijft. Je deelt deze vertrouwelijke informatie dus niet met anderen.

4.5. Oudercommissie

De medewerker van het bureau is tevens het aanspreekpunt voor de oudercommissie. Deze commissie wordt regelmatig geïnformeerd door het gastouderbureau over de gang van zaken binnen het bureau. De commissie heeft het recht om advies te vragen en geven. Het reglement waarbinnen de commissie actief is, wordt opgesteld door de medewerker van het bureau, en de commissie stelt vervolgens zelf haar huishoudelijk reglement op. De leden van de oudercommissie worden door de ouders zelf gekozen. De oudercommissie is voor iedereen bereikbaar via: oudercommissieCoCo@hotmail.com Het gastouderbureau houdt rekening met de bescherming van de persoonlijke gegevens. Dit is mede opgenomen in het huishoudelijk reglement van de oudercommissie. Het algemene reglement van de commissie is in te zien en te downloaden op de website van het bureau (www.gastouderbureaucoco.nl).

5. Protocollen en formulieren van gastouderbureau CoCo

Op de website van Gastouderbureau CoCo (www.gastouderbureaucoco.nl) zijn de protocollen en formulieren in te zien en te downloaden.

Mocht je na het lezen van bovengenoemde documenten toch nog vragen hebben, neem dan contact op met de medewerkers van het bureau.

Gastouderbureau CoCo
Els Staal en Janetta Postma
Van Harenstraat 128, 9076 BZ, Sint Annaparochie,
e-mail: info@gastouderbureaucoco.nl
KvK nr 54620856
LRK 230732719

Pedagogisch beleid